In Facebook groepen zie ik veel mensen die een sous vide stick gebruiken in een pan of een bak zonder deksel of isolatie. Ik wist al dat sous vide minder stroom gebruikt als je wel een deksel en insolatie gebruikt, maar ik vroeg me af hoeveel verschil het nou echt uitmaakt voor je stroomgebruik. En daarom heb ik een experiment gedaan.
Voor het experiment heb ik 8 liter water opgewarmd met een sous vide stick tot 74 graden en daarna de verhitting van de stick uitgeschakeld terwijl de stick het water bleef rondpompen, door de ingestelde temperatuur heel laag in te stellen (op 14 graden). Na een uur heb ik afgelezen tot welke temperatuur het water in de tussentijd was afgekoeld. De temperatuurdaling is een goede indicatie voor de hoeveelheid warmte die is verloren gegaan en daarmee hoe hard de sous vide stick had moeten werken om het water gedurende dat uur op 74 graden te houden.
In het eerste experiment gebruikte ik een bak can polycarbonaat zonder deksel en zonder isolatie. Na een uur was het water afgekoeld tot 48,7 graden. Omdat water een soortelijke warmte heeft van 4186 joule per liter per graad, kun je berekenen dat er 0,24 kWh aan warmte verloren is gegaan in dat uur. (Dus als je iets 24 uur sous vide gaart op 74 graden in een bak zonder deksel en zonder isolatie, zou je ongeveer 6 kWh aan warmte kwijtraken en zou de sous vide stick dat dus minimaal moeten leveren om het water op temperatuur te houden. Het getal is nog iets hoger omdat het afkoelen sneller gaat als de temperatuur op 74 graden wordt gehouden, en omdat ook het rondpompen van het water stroom verbruikt.)
Bovendien was er van de 8 liter water aan het begin…
…na een uur ongeveer 1/4 liter verdampt. Bij lange gaartijden zal het water door verdamping te veel zakken, en slaat de stick af.
Daarna herhaalde ik het experiment met deksel. De temperatuurdaling was een stuk minder: 34% van het warmteverlies was voorkomen door de deksel.
Een ander belangrijk voordeel van een deksel is dat het water op peil bleef. Dat komt enerzijds vanwege minder verdamping (omdat de lucht onder de deksel verzadigd is met waterdamp) en anderzijds doordat het water dat wel verdampt, weer condenseert tegen het deksel en weer terugdruipt in de bak.
Daarna heb ik een isolatiehoes van neopreen om de bak heen gedaan. Deze hoes is beschikbaar gesteld door SousVide Kenner.
Met de deksel en isolatiehoes samen was het warmteverlies beperkt tot 51%.
Daarna heb ik ook de deksel nog geïsoleerd met neopreen. (Dit heb ik geïmproviseerd; helaas zijn er nog geen geïsoleerde deksels in de handel verkrijgbaar.) De besparing liep daardoor op tot 62%.
Als laatste heb ik ook nog sous vide ballen op het water laten drijven. Hierdoor werd het warmteverlies nog iets verder teruggebracht naar 66%.
In totaal kun je dus tweederde van het warmteverlies, en daarmee ook van het stroomverbruik, besparen met een deksel en insolatie.
Ik heb de sous vide ballen ook los geprobeerd, zonder deksel en isolatie. Het resultaat daarvan was vrijwel gelijk aan dat van een deksel.
Mijn persoonlijke voorkeur is een deksel in plaats van sous vide ballen, omdat die ballen bij het legen van de bak alle kanten op stuiteren.
Ter vergelijking heb ik ook getest wat het warmteverlies was met een sous vide stick in een roestvrijstalen soeppan van 8 liter. Het warmteverlies was daarbij 15% minder dan bij de bak. Dat verschil kan worden verklaard doordat aan de ene kant de soeppan een oppervlakte heeft die 32% kleiner is dan die van de bak, waardoor er minder verdamping is. Aan de andere kant isoleert polycarbonaat beter dan roestvrij staal.
Ten slotte heb ik ook mijn SousVide Supreme waterbad getest, die van zichzelf al geïsoleerd is en een deksel heeft. Het resultaat daarvan was vergelijkbaar met dat van de volledig geïsoleerde bak met deksel.
Tijdens alle experimenten heb ik in de gaten gehouden dat de temperatuur en luchtvochtigheid hetzelfde bleven, omdat die omgevingsfactoren anders het resultaat hadden kunnen beïnvloeden. Deze bleven constant op 18 graden en 55%.
In onderstaande tabel staan de resultaten van de experimenten samengevat:
Als je je stroomverbruik en het milieu belangrijk vindt, zou je minimaal een deksel moeten gebruiken, maar je verdient ook gemakkelijk je investering terug als je een geïsoleerde bak aanschaft. Met een deksel en isolatie samen kun je ongeveer tweederde van de energie besparen. Voor de garing maakt het geen verschil, tenzij het misgaat doordat de stick halverwege afslaat vanwege een te laag waterpeil.
Sous vide koken 
Mooi artikel, van alle kenners die ik wel eens iets hoor zeggen, benader jij het vooral wetenschappelijk door te testen. Goed gedaan! Ik had al in een deksel van polycarbonaat een gat gemaakt, maar om groente op 81 graden te houden, heb ik ook een bijpassende piepschuim bak gevonden met deksel. Niet voor niets zo te zien.
LikeGeliked door 1 persoon
Bij al die pakjes die we tegenwoordig krijgen zit vaak bubbeltjesplastic; dat leg ik dan op het water en doe dan de deksel dicht. Rond de Anova stick drapeer ik een theedoek waar die in het deksel steekt. Helpt vast allemaal en kost geen moeite.
LikeGeliked door 1 persoon
Beste,
Om een vraag te stellen of een reactie te plaatsen, moet ik mij dan eerst aanmelden bij Word Press.com ? Want ze vragen dan iets van een domeinnaam ???
LikeLike
Neehoor dat hoeft niet. Je kunt de domeinnaam gewoon leeg laten. Je hebt nu ook al een vraag gesteld.
LikeLike
Bij de berekening van proef 1 is volgens mij vergeten dat het verdampen van water ook energie kost net zoals het afkoelen energie is.
Mooi en leuk artikel 👍
LikeGeliked door 1 persoon
Beste Hans, het verdampen kost inderdaad energie en daardoor daalt de temperatuur van het water (die energie moet immers ergens vandaan komen). Het zit dus in de berekening en het is ook de verklaring waarom een deksel (of ballen) de grootste besparing geeft.
LikeLike
Alweer interessante informatie, Stefan. Ik heb mijn RVS gastrobak in een kunststof buitenbak geplaatst die met behulp van PUR schuim perfect aansluit op de binnenbak. Het aanbrengen van die isolatielaag is erg eenvoudig. Omwikkel de binnenbak met plastic folie, bedek de bodem met een laag PUR en zet de binnenbak in de buitenbak. Druk hem even aan, zodat de PUR niet over de rand van de buitenbak komt. Eventueel afplakken. Vervolgens enige uren wachten tot de PUR is uitgehard, de binnenbak voorzichtig verwijderen en het plasticfolie eraf halen. PUR goed door laten drogen en klaar is Kees.
Over het isoleren van de deksel: daarvoor ga ik een plaat van piepschuim op maat maken met aan de kopse kanten een lusje (van nylon o.i.d., zodat je hem op elk moment uit de bak kunt nemen. Heb ik nog niet geprobeerd, maar dat moet denk ik ook prima werken.
Groet,
Henk.
LikeGeliked door 1 persoon
Bedoel je piepschuim dat op het water drijft? Dat zou erg goed werken denk ik!
LikeLike
Klopt, Stefan. Dat isolatiemateriaal is in alle diktes te koop bij de bouwmarkten. Wil je het echt helemaal goed doen, dan kun je het best met een warmtedraadje het plaatje op maat maken. Dat voorkomt brokkelen waardoor je kleine korrels in het water krijgt.
LikeGeliked door 1 persoon
Super interessant artikel. Meten is weten. Dankjewel voor het experiment!
LikeGeliked door 1 persoon
Thx weer voor alle tests! 😀
Je bent alleen de test,
– met deksel
– met balletjes
– zonder isolatie om de bak heen
vergeten 😉
Ik ga eens kijken naar die isolatiehoes voor de bak 🙂
LikeGeliked door 1 persoon
Beste Boris, uit de testen die ik wel heb gedaan, blijkt dat de balletjes en deksel apart of in combinatie niet zoveel verschil maakt. Dus je kunt wel ongeveer afleiden wat er uit zou komen in de opstelling die jij voorstelt.
LikeLike
Hartelijk dank voor je uitvoerige test gegevens.
Ik heb nu een plastic koelbox in gebruik genomen, waar ik in hoek van de deksel een gat voor de stick heb gemaakt. Werkt ook goed en de koelbox is al goed geisoleerd.
LikeGeliked door 1 persoon
Hoi Stephan, Mooi artikel. Ik heb een hele grote 22 liter bak die in een piepschuimen bak past (met gat), dat werkt ook goed. Ik heb nu ook een 12 liter polycarbonaatbak gekocht en vraag mij af of zo’n hoes net zo goed is als een polystyreen bak. Zo’n hoes is een stukje mooier en dan kan ik er net zo goed een polystyreen plaatje op het water laten drijven zoals door sommigen al wordt aangegeven. Heb jij ervaring (of kennis) van de effectiviteit van zo’n hoes t.o.v. polystyreen?
LikeLike
Hoi Sjoerd, ik denk dat piepschuim en een hoes allebei goed isoleren, maar ik heb geen ervaring of kennis over hoeveel verschil het maakt. Het hangt er daarbij ook vanaf hoe dik het polystyreen is.
LikeLike
Ik gebruik een 10 liter koelbox als sous vide container, gat in de deksel gemaakt voor de sous vide stick.
LikeGeliked door 1 persoon
Ik gebruik nu ook al een paar jaar, naar grote tevredenheid een kunststof koelbox met een uitsparing in de deksel.
Water blijft dan goed op temperatuur en pakketjes kun je makkelijk in de koelbox plaatsen, stick er in en dan deksel er op.
LikeGeliked door 1 persoon